Sajili ya Mahakamani
Hii ni lugha inayozungumzwa na wanasheria, mahakimu, mawakili, washitakiwa na mashahidi katika mahakama.
Sifa za Lugha ya Mahakamani
- Hutumia msamiati wa kipekee unaorejelea sheria kama vile
- katiba
- sheria
- mashtaka
- Hakimu
- Ushahidi
- Wakili
- Jela
- Mshitakiwa
- Kiongozi wa mashtakiwa
* Huwa na maelezo marefu na ya kina ili kutafuta ushahidi wowote uliopo - Ni lugha yenye kunukuu sana hasa vipengele katika vitabu vya sheria kama vile katiba
- Ni lugha rasmi na sanifu
- Ni lugha iliyojaa maswali na majibizano
- Ni lugha yenye heshima
Mfano wa Sajili ya Mahakamani
| Kiongozi: | Musa Kasorogani, mwanaye Bi Safina na Mzee Mpotevu Kasorogani; umeshtakiwa kwa kosa la jaribio la mauaji mnamo tarehe 23/08 mwaka huu. Unaweza kukubali mashitaka, kukana au kunyamaza. Je, unakubali mashitaka. |
| Musa: | Naomba kukanusha mashtaka hayo, bwana mkubwa. |
| Kiongozi: | Je, kuna shahidi yeyote katika kesi hii? |
| Katili: | Hapa mkubwa. Siku hiyo ya tarehe 23/08, Musa alipatikana akiwa akijinyonga usiku wa maneno. Kijiji chote kilikusanyika hapo kwenye boma ya Kasorogani. Nilipoleta polisi, wakamkamata na kumpeleka hospitalini atibiwe kwanza. Ndiposa ameletwa hapa siku ya leo. |
| Kiongozi: | Je, mshitakiwa una tetesi lolote. Ama pia unaweza kuleta wakili wako azungumze kwa niaba yako. |
| Kisaka: | Bwana mkubwa, mimi ndiye wakili na shahidi wa Musa. Musa hakuua mtu. Alikuwa akijinyonga kutokana na mkasa uliomfika tarehe hiyo ya Agosti 23 baada ya bibi harusi wake kubadilika. Mimi na mamake, Bi Safina Kasorogani tulijaribu kumtuliza jioni hiyo. Asubuhi nilipoamka siku iliyofuatia, nikapata habari kwamba alikuwa amepelekwa hospitalini. Je, alipojaribu kujiua, alimwua mtu yeyote? |
| Kiongozi: | Kulingana na katiba ya nchi hii, kifungu cha 12.ab, kuua ni kutoa uhai wa binadamu yeyote. Haijalishi ikiwa ni yeye mwenyewe au ikiwa ni rafiki yake. Hivyo basi jaribio la kujiua ni hatia kulingana na kanuni za nchi hii. Una jingine la kuulizia? |
| Kisaka: | Je, sheria yetu inaruhusu mtu kuadhibiwa kwa kosa ambalo hakufanya? |
| Kiongozi: | La hasha. |
| Kisaka: | Basi tutakuwa tumekiuka kanuni za nchi yetu iwapo tutamhukumu Musa kwa kujiua ilhali hakujiua bado. Tunawezaje kutambua kama angekufa? |
| Katili: | Inafaa ahukumiwe kinyonga au kifungo cha maisha gerezani. Hata alivunja simu yangu... |
| Kiongozi: | Order! Lazima kutii mpangilio wa mahakama. Katili hauruhusiwi kuongea bila ruhusa ya hakimu au kiongozi wa mashitaka. Polisi, mpelekeni nje. |