Kuchanganua sentensi ni kugawa sentensi kulingana na makundi ya maneno na aina ya maneno.
Kuna njia tatu za kuchanganua sentensi:
- matawi
- jedwali
- mishale
Mifano
Kuchanganua Sentensi Sahili
1. Nimefika.
Matawi
Jedwali
Mishale
S → KT
KT → T
T → Nimefika
2. Jiwe Limeanguka.
- Matawi
- Jedwali
S |
KN |
KT |
N |
T |
Jiwe |
limeanguka |
- Mishale
S → KN + KT
KN → N
N → Jiwe
KT → T
T → limeanguka
3. Mvua nyingi ilinyesha jana usiku.
- Matawi
* Jedwali
S |
KN |
KT |
N |
V |
T |
KE |
|
|
T |
E |
E |
Mvua |
nyingi |
ilinyesha |
jana |
usiku |
- Mishale
S → KN + KT
KN → N + V
N → Mvua
V → nyingi
KT → T + KE
T → ilinyesha
KE → E1 + E2
E1 → jana
E2 → usiku
Kuchanganua Sentensi Ambatano
1. Barua ilitumwa lakini haikumfikia Shakila.
- Matawi
* Jedwali
S |
S1 |
U |
S2 |
KN1 |
KT1 |
U |
KT2 |
KN2 |
N1 |
T1 |
U |
T2 |
N2 |
Barua |
ilitumwa |
lakini |
haikumfikia |
Shakila |
- Mishale
S → S1 + U + S2
S1 → KN1 + KT1
KN1 → N1
N1 → Barua
KT1 → T1
T1 → ilitumwa
U → lakini
S2 → KT2 + KN2
KT2 → T2
T2 → haikumfikia
KN2 → N2
N2 → Shakila
2. Mwalimu alikunja shati lake na kuwachapa wanafunzi kwa kiboko.
- Matawi
- Jedwali
S |
S1 |
U |
S2 |
KN |
KT |
U |
KT |
KN |
N |
T |
KN |
U |
T |
KN |
KE |
N |
T |
N |
V |
U |
T |
N |
U |
N |
mwalimu |
alikunja |
shati |
lake |
na |
kuwachapa |
wanafunzi |
kwa |
kiboko |
- Mishale
S → S1 + U + S2
S1 → KN1 + KT1
KN1 → N
N → mwalimu
KT1 → T + KN2
T → alikunja
KN2 → N + V
N → shati
V → lake
U → na
S2 → KT2 + KN3 + KE
KT2 → T
T → kuwachapa
KN3 → N
N → wanafunzi
KE → U + N
U → kwa
N → kiboko
Kuchanganua Sentensi Changamano
1. Wote waliokufa watafufuka
- Matawi
* Jedwali
S |
KN |
KT |
W |
s |
T |
Wote |
waliokufa |
watafufuka |
- Mishale
S → KN + KT
KN → N + s
W → wote
s → waliokufa
KT → T
T → watafufuka
2. Wanafunzi ambao hawatasoma vizuri wataanguka mtihani
- Matawi
* Jedwali
S |
KN |
KT |
N |
s |
T |
N |
N |
V |
KT |
T |
N |
N |
V |
T |
E |
T |
N |
Wanafunzi |
ambao |
hawatasoma |
vizuri |
wataanguka |
mtihani |
- Mishale
S → KN + KT
KN → N + s
N → wanafunzi
s → V + T + E
V → ambao
E → hawatasoma
KT → T + N
T → wataanguka
E → mtihani