Virai na Vishazi

Sentensi huwa na vifungu mbalimbali. Baadhi ya vifungu hivi ni vishazi na virai.

Virai (phrase)

Kuna aina nne za virai:

Kirai Nomino:

Kirai Nomino ni fungu la maneno katika sentensi lenye nomino (Kikundi Nomino/Kiima)

• Redio na runinga hutumika kutupasha habari.
• Bintiye Mchungaji Boriti anapenda kuwasaidia watu.
• Miembe mirefu itakatwa.

Kirai Kiwakilishi

Kirai Kiwakilishi ni fungu la maneno linalowakilisha nomino katika sentensi

• Zenyewe zimekwishaharibika.
• Watakaovumilia hadi siku ya mwisho wataokolewa
• Yeye alijitumbukiza majini na kufariki papo

Kirai Kivumishi

Kirai Kivumishi ni fungu la maneno katika sentensi linalotupa habari zaidi kuhusu nomino.

• Matokeotuliyokuwa tukiyasubiri yametangazwa.
• Duka zenye bei nafuu zimefungwa.
• Msichana mrembo kama malaika ameolewa.

Kirai Kielezi

Kirai Kielezi ni fungu la maneno linaloelezea zaidi kuhusu kitenzi au kivumishi.

• Walevi wana mazoea ya kupayuka ovyo ovyo.
• Viumbe vyote vyenye uhai vinamshangilia kwa furaha milele na milele.
• Kwaya ya Chuo Kikuu cha Nairobi huimba kwa sauti za kimalaika

Vishazi (clause)

Kishazi ni sehemu ya sentensi yenye kitenzi. Kuna aina mbili za virai:

Kishazi Huru (Independent Clause)

Kishazi Huru huwa na maana kamili na kinaweza kujisimamia chenyewe kama sentensi.

• Amina ameanza kuimba baada ya kumaliza kusali.
• Watakaopatikana wakichekacheka ovyoovyo, watang'olewa meno.
• Nitakupatia nusu ya ufalme wangu, iwapo utanipigia magoti.

Kishazi Tegemezi (Dependent Clause)

Kisha Tegemezi huhitaji kuunganishwa na kishazi kingine ili kuleta maana iliyokusudiwa. Aghalabu huwa na kirejeshi k.v amba-, -enye n.k

• Amina ameanza kuimba baada ya kumaliza kusali.
• Watakaopatikana wakichekacheka ovyoovyo, watang'olewa meno.
• Nitakupatia nusu ya ufalme wangu, iwapo utanipigia magoti.